Tekst
Tekst is de meest toegankelijke vorm van digitale informatie. Een duidelijke structuur is belangrijk voor de toegankelijkheid van een tekst. Gebruik koppen, tussenkoppen en opsommingen om structuur aan te brengen. Deze structuur moet goed in de code van de website worden vastgelegd. De inhoud moet begrijpelijk zijn en in een logische volgorde gepresenteerd worden.
-
Genoeg contrast tussen twee kleuren is van belang voor mensen die niet goed kunnen zien. Het helpt om het verschil tussen kleuren beter te zien.
De contrastverhouding voor tekst moet voldoen aan minimaal:
- 4,5:1 voor tekst die kleiner is dan 24px of 18,5px vetgedrukt.
- 3:1 voor tekst die groter is dan 24px of 18,5px vetgedrukt.
Deze contrasteisen gelden ook voor tekst op afbeeldingen.
Let op: De contrastverhoudingen worden niet afgerond. Als een contrastverhouding van minimaal 4,5:1 is vereist, dan is 4,49:1 dus nog niet genoeg.
Er zijn tools die kunnen helpen bij het berekenen van de contrastverhouding. Bijvoorbeeld de contrast checker op de website van WebAIM of de Colour Contrast Analyser (software) van The Paciello Group.
-
Webpagina’s moeten een titel hebben die het onderwerp of doel van de pagina beschrijft. Met een goede paginatitel kunnen gebruikers een pagina gemakkelijk terugvinden als er bijvoorbeeld meerdere tabbladen open staan.
De paginatitel wordt ook gebruikt door mensen die een schermlezer gebruiken om snel een idee van de inhoud van de pagina te krijgen.
Een paginatitel voor een webpagina wordt gegeven met het
<title>
-element in het<head>
-element. In het<title>
-element moet altijd tekst staan.In de code ziet dat er zo uit:
-
Koppen moeten het onderwerp of doel van de onderliggende tekst beschrijven. Koppen helpen mensen om snel te begrijpen waar een webpagina of document over gaat. Gebruik daarom verschillende kopniveaus om de content goed te structuren.
Zorg dat elke kop iets zegt over de tekst die eronder staat, zodat de koppen de onderliggende content goed beschrijven. Dit helpt iedereen om een tekst beter te begrijpen, en alle koppen samen horen een goed beeld te geven van de hele content. Een kop moet dus ook altijd content hebben.
Mensen die gebruik maken van een schermlezer kunnen een lijst van alle koppen gebruiken om over de webpagina te navigeren.
-
Koppen zijn vaak te herkennen aan een afwijkende opmaak, zoals een grotere lettergrootte, vetgedrukte tekst, of een andere kleur tekst. Deze betekenis moet ook in de code worden toegevoegd, zodat het ook door software te begrijpen is. Zorg daarom dat alle tekst die er uit ziet als een kop en ook de functie heeft van een kop wordt opgemaakt met een kop-element.
Zorg voor een passend kopniveau. Alle koppen samen moeten een goed beeld geven van de inhoud van de webpagina.
Bezoekers die gebruik maken van een schermlezer kunnen een lijst van alle koppen gebruiken om over de pagina te navigeren. Zij kunnen eventueel ook gelijk springen naar de volgende kop.
Zorg dat koppen worden opgemaakt met een HTML kop-element (
<h1>
t/m<h6>
).Teksten die géén kop zijn, mogen niet worden opgemaakt met een HTML kop-element.
Zorg ook dat de volgorde van de koppen en tussenkoppen logisch is. Een paar vuistregels zijn:
- De eerste kop op de pagina hoort een kop van het eerste niveau te zijn.
- Na een kop van het eerste niveau hoort een kop van het tweede niveau te volgen.
- Na een kop van het tweede niveau hoort opnieuw een kop van het tweede niveau volgen óf een kop van het derde niveau.
- Kopniveaus horen niet te worden overgeslagen.
In een CMS kan een tekst worden geselecteerd en worden aangegeven dat het een koptekst is. Je kunt hierbij ook het niveau van de kop aangeven. Dit maakt de tekst automatisch op met het juiste HTML-element.
-
Lijsten zijn vaak te herkennen aan een opsommingsteken of een nummer voor het lijstonderdeel. Mensen die de tekst kunnen zien, herkennen hieraan meteen wat de lijsten zijn maar dit soort vormgeving moet niet de enige manier zijn waarop dit wordt overgebracht.
De betekenis moet ook in de code worden toegevoegd zodat het ook door software te begrijpen is. Zorg daarom dat alle tekst die er uit ziet als een lijst en ook de functie heeft van een lijst wordt opgemaakt met een passend lijst-element.
Er zijn verschillende soorten lijsten:
- een opsomming (
<ul>
) - een genummerde lijst (
<ol>
) - en een lijst met beschrijvingen (
<dl>
).
Opsomming
Onderdelen in een opsomming worden voorafgegaan door een opsommingsteken zoals een bolletje of een streepje. Gebruik opsommingen als de volgorde van de onderdelen in de lijst niet belangrijk is.
In de code ziet dat er zo uit:
Genummerde lijst
Onderdelen in een genummerde lijst worden voorafgegaan door een nummer. Gebruik genummerde lijsten als de volgorde van onderdelen in de lijst wél belangrijk is.
In de code ziet dat er zo uit:
Lijst met beschrijvingen
Gebruik een lijst met beschrijvingen bij lijsten die bestaan uit een naam, term of begrip met een beschrijving die daar bij hoort. Gebruik deze lijsten bijvoorbeeld voor een verklarende woordenlijst. Binnen een lijst met beschrijvingen wordt het
<dt>
-element gebruikt om een term aan te geven en wordt het<dd>
-element om de beschrijving aan te geven.In de code ziet dat er zo uit:
In een CMS kan een tekst worden geselecteerd en worden aangegeven dat het een lijst is. Je kunt hierbij vaak kiezen voor een opsomming of een genummerde lijst. Dit maakt de tekst automatisch op met het juiste HTML-element.
- een opsomming (
-
Tabellen bestaan uit rijen en kolommen. Tabelkoppen zijn vaak te herkennen aan een afwijkende opmaak, zoals een andere achtergrond of vetgedrukte tekst. Individuele cellen worden vaak onderscheiden door een rand of een wisselende rijkleur. Mensen die de tabel kunnen zien, kunnen deze relaties vaak snel herkennen maar dit soort vormgeving moet niet de enige manier zijn waarop de structuur en relaties worden overgebracht.
De betekenis moet ook in de code worden toegevoegd zodat het ook door software te begrijpen is. Dit is handig voor mensen die gebruik maken van hulptechnologieën. Zorg daarom dat alle tabellen worden opgemaakt met een tabel-element en dat tabelkoppen worden opgemaakt met een tabelkop-element. Hiermee wordt dan vastgelegd welke cellen koppen zijn en in welke cellen gegevens staan en wat de onderlinge relaties tussen de cellen zijn.
In de code ziet dat er zo uit:
Geef de tabel ook een korte beschrijving. Deze beschrijving wordt in de code vastgelegd met een
<caption>
-element. Een goede beschrijving helpt bezoekers om een tabel te vinden en te begrijpen waar de tabel over gaat.In de code ziet dat er zo uit:
In een CMS kan (in veel gevallen) een tabel worden ingevoegd. Bepaal het aantal rijen en kolommen en bepaal nauwkeurig wat de tabelkoppen zijn. Dit maakt de tabel automatisch op met de juiste HTML-elementen.
-
Geef elke link een beschrijvende linktekst die het doel van de link uitlegt. Linkteksten zoals ‘lees meer’ of ‘klik hier’ zijn niet duidelijk genoeg. Daarom is het belangrijk om linkteksten te gebruiken die zelf aangeven waar de link naartoe leidt. Zo is gemakkelijk het verschil te zien tussen verschillende links op dezelfde pagina.
Schermlezers kunnen een overzicht van alle links presenteren. Zo kan snel worden genavigeerd naar de inhoud.
Als het echt niet anders kan, dan mag ook nog de context van de link worden gebruikt om het doel van de link te beschrijven. Bijvoorbeeld dezelfde zin, paragraaf of in dezelfde tabelcel. De linktekst kan in de code ook worden uitgebreid met het
aria-label
-attribuut of met hettitle
-attribuut.In de code ziet dat er zo uit:
Wat ook kan is het verbergen van een deel van de linktekst met CSS:
Let op: Linkteksten die worden uitgebreid met behulp van CSS of het
aria-label
-attribuut zijn alleen zichtbaar voor bezoekers die gebruik maken van een schermlezer. -
Verwijs in instructies niet alleen naar zintuiglijke eigenschappen van componenten zoals vorm, kleur, omvang, locatie, oriëntatie of geluid. Gebruik daarnaast ook tekst.
Schrijf dus niet:
- Gebruik de ronde knop om je gegevens te verzenden. (vorm)
- Op de dagen met een groen bolletje zijn wij beschikbaar. (kleur)
- Klik op de knop rechts onderaan de pagina om naar de volgende pagina te gaan. (locatie)
Maar zeg wel:
- Gebruik de (ronde, groene) knop (onderaan) met tekst “Verzenden” om je gegevens te in te sturen.
Instructies waarin alleen zintuiglijke eigenschappen worden gebruikt zijn niet door alle bezoekers goed te volgen. Zo kunnen bezoekers die blind of slechtziend zijn vorm, omvang of locatie niet waarnemen. Instructies waarin alleen geluid wordt gebruikt zijn niet, of niet goed, te volgen voor bezoekers die doof of slechthorend zijn.
-
Voorleessoftware kan tekst omzetten in spraak. Als de taal niet, of op een verkeerde manier, is aangegeven in de code, dan kan de voorleessoftware de tekst niet duidelijk voorlezen.
Stel de standaardtaal van een website in. Dit helpt software om de taal van de content te bepalen.
De taal van een website wordt ingesteld met het
lang
-attribuut in het<html>
-element.In de code ziet dat er zo uit:
Elke taal heeft zijn eigen code. Voor Nederlands is dat ‘
nl
‘ (lang="nl"
), voor Engels ‘en
‘ (lang="en"
), en voor Duits ‘de
‘ (lang="de"
). -
Voorleessoftware kan tekst omzetten in spraak. Als de taal niet, of op een verkeerde manier, is aangegeven in de code, dan kan de voorleessoftware de tekst niet duidelijk voorlezen.
Als een zin of paragraaf in de content in een andere taal dan de standaard taal is geschreven, dan moet dit worden aangegeven in de code. Zo kan software de taal van de webpagina bepalen. Deze verplichting geldt alleen voor zinnen en paragrafen, dus niet voor losse woorden.
Een taalwissel voor onderdelen van een webpagina wordt ingesteld met het
lang
-attribuut in het element die een andere taal heeft dan de hoofdtaal van de website. Hetlang
-attribuut kan worden gebruikt op blok-elementen (<div>
,<p>
,<table>
, enz.) maar ook op inline-elementen (<span>
,<a>
,<strong>
, enz.).In de code ziet dat er zo uit:
Elke taal heeft zijn eigen code. Voor Nederlands is dat ‘
nl
‘ (lang="nl"
), voor Engels ‘en
‘ (lang="en"
), en voor Duits ‘de
‘ (lang="de"
).Er geldt een uitzondering voor eigennamen, technische termen, woorden van een onbepaalde taal, en woorden of uitdrukkingen die deel zijn gaan uitmaken van de volkstaal van de omringende tekst.
Heb je nog vragen?
Wil je weten hoe jouw website ervoor staat met betrekking tot digitale toegankelijkheid? Of heb je vragen over onze dienstverlening?
Vergroot je bereik
Digitale toegankelijkheid vergroot de gebruiksvriendelijkheid, vindbaarheid en compatibiliteit.
Succescriteria
- Principe 1. Waarneembaar
- Richtlijn 1.3 Aanpasbaar
- 1.3.1 Info en relaties
- 1.3.3 Zintuiglijke eigenschappen
- Richtlijn 1.4 Onderscheidbaar
- 1.4.3 Contrast (minimum)
- Richtlijn 1.3 Aanpasbaar
- Principe 2. Bedienbaar
- Richtlijn 2.4 Navigeerbaar
- 2.4.2 Paginatitel
- 2.4.4 Linkdoel (in context)
- 2.4.6 Koppen en labels
- Richtlijn 2.4 Navigeerbaar
- Principe 3. Begrijpelijk
- Richtlijn 3.1 Leesbaar
- 3.1.1 Taal van de pagina
- 3.1.2 Taal van onderdelen
- Richtlijn 3.1 Leesbaar
Thema’s
Afbeeldingen
Websites bevatten vaak meer dan alleen tekst, zoals foto’s, pictogrammen en andere afbeeldingen. Om deze afbeeldingen toegankelijk te maken voor iedereen, is het belangrijk om een tekstalternatief toe te voegen. Schermlezer, zoals voorleessoftware en brailleleesregels, kunnen dit tekstalternatief gebruiken om de afbeelding begrijpelijk te maken voor mensen die de afbeelding zelf niet kunnen zien.
Bediening
Een website moet gemakkelijk te bedienen zijn voor iedereen. Veel mensen gebruiken een muis en toetsenbord, maar niet iedereen kan dat even goed. Mensen met motorische beperkingen of blinde/slechtziende bezoekers hebben soms moeite met het gebruik van een muis. Zorg er daarom voor dat alle functionaliteit ook alleen met het toetsenbord te bedienen is.
Formulieren
Formulieren worden gebruikt om informatie in te vullen of te verzamelen. Om formulieren toegankelijk te maken, moet je letten op de techniek, vormgeving en tekst. Zorg dat formulier volledig met het toetsenbord te bedienen is. Gebruik duidelijke labels voor de invoervelden en geef heldere foutmeldingen als er iets misgaat. Zo wordt het invullen makkelijk voor iedereen, ook voor mensen die hulptechnolgieën gebruiken.
Media
Mediabestanden zoals geluidsfragmenten en filmpjes kunnen informatie op een snelle en makkelijke manier overbrengen. Maar deze media moeten ook toegankelijk zijn voor mensen die niet kunnen horen of zien. Bijvoorbeeld, mensen die doof of slechthorend zijn, hebben ondertitels of een transcript nodig. En blinde of slechtziende bezoekers kunnen een gesproken audiodescriptie gebruiken. Zorg er daarom altijd voor dat er alternatieve opties beschikbaar zijn, zodat alle bezoekers de mediabestanden goed kunnen gebruiken. Let op: In Nederland geldt een uitzondering voor media die vóór 23 september 2020 is gepubliceerd. Ook live media hoeft niet direct toegankelijk te zijn. Als het na de uitzending online blijft staan of ergens opnieuw wordt gepubliceerd, dan moet het wel toegankelijk worden gemaakt.
Navigatie
Goed kunnen navigeren is belangrijk voor het vinden van informatie. Een duidelijke en logische indeling van de pagina helpt daarbij. Skiplinks en duidelijke titels en linkteksten maken het makkelijker om door de website te navigeren. Zorg dat het navigeren voor iedereen toegankelijk is, zodat iedereen de inhoud kan vinden.
Ontwerp
Ontwerp is essentieel voor de toegankelijkheid. Kleur, vorm en plaatsing van elementen bepalen niet alleen hoe de pagina eruitziet, maar ook hoe de boodschap overkomt. Niet iedereen kan deze visuele informatie goed zien of begrijpen. Zorg voor voldoende contrast en geef alternatieve manieren om dezelfde informatie over te brengen. Zo wordt je ontwerp toegankelijk voor iedereen.
PDF is één van de meest gepubliceerde kantoorbestanden op het web. En één van de lastigste. Dat komt met name doordat eigenlijk iedereen binnen een organisatie PDF’jes kan maken vanuit nagenoeg elk bronbestand. Een Word-documentje opgesteld even exporteren naar PDF dan kan die online. Helaas … werkte het maar echt zo eenvoudig. Dit is een nieuw kennisbank thema, het aantal artikelen zal de komende tijd snel uitgebreid worden.
Tekst
Tekst is de meest toegankelijke vorm van digitale informatie. Een duidelijke structuur is belangrijk voor de toegankelijkheid van een tekst. Gebruik koppen, tussenkoppen en opsommingen om structuur aan te brengen. Deze structuur moet goed in de code van de website worden vastgelegd. De inhoud moet begrijpelijk zijn en in een logische volgorde gepresenteerd worden.